ترمز خودرو یکی از اصلی‌ترین بخش‌های سیستم ایمنی آن محسوب می‌شود و پیشامد هر نقصی در این سیستم میتواند به عواقب جبران‌ناپذیری منجر شود. خودروهای امروزی از دو نوع اصلی سیستم ترمز بهره می‌برند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. در رابطه با تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای می‌توان بیان کرد که ترمزهای دیسکی معمولاً برای چرخ‌های جلو استفاده می‌شوند و بهدلیل کارایی بالاتر، در متوقف کردن خودرو در سرعت‌های بالا عملکرد بهتری دارند. در مقابل ترمزهای کاسهای بهدلیل سادگی ساختار و هزینه پایین‌تر، بیشتر در خودروهای اقتصادی یا ارزان‌تر مورد استفاده قرار میگیرند، به‌ویژه در چرخ‌های عقب. این نوع ترمزها در شرایط عادی عملکرد مناسبی داشته؛ اما در شرایطی که نیاز به ترمزگیری شدید و مکرر باشد، کارایی کمتری از خود نشان میدهند.
چگونگی عملکرد و ساختار ترمزهای کاسه ای
ترمزهای کاسهای بیشتر در چرخ‌های عقب برخی از خودروها مورد استفاده قرار میگیرند. این ترمز بهدلیل قرار گرفتن اجزای اصلی درون یک کاسه فلزی، به این نام شهرت یافت. تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای را می‌توان در سیستم آنها دانست؛ سیستم ترمز کاسهای شامل دو کفشک فلزی، سیلندر ترمز و دو پیستون است. زمانی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، پیستون‌های داخل سیلندر فعال می‌شوند و به کفشک‌ها نیرو وارد می‌کنند.
این کفشک‌ها به‌شکل خمیده طراحی شدهاند. روی آنها لنت‌هایی از جنس نیمه‌فلزی یا فایبرگلاس قرار دارند که در برابر حرارت مقاومت بالایی از خود نشان میدهند و با فشرده شدن لنت‌ها به دیواره داخلی کاسه، اصطکاک لازم برای کاهش سرعت و توقف خودرو ایجاد می‌شود. این سیستم ساده و مقرون‌به‌صرفه است؛ اما در مقایسه با ترمز دیسکی، قدرت کمتری در ترمزگیری‌های مکرر و سرعت‌های بالا دارد. بنابراین بیشتر در خودروهای کم‌هزینه به‌کار می‌رود.
مزایا و معایب ترمز کاسه ای
این ترمز دارای مزایا و معایبی است که در زیر بیان شدهاند.
مزایا:
- تعویض راحت‌تر: برای تعویض سیلندر ترمز در سیستم کاسهای نیاز به تجهیزات خاص یا ابزار پیچیده نبوده و می‌توان آن را در مدت زمان کوتاهی تعویض کرد.
- هزینه کمتر تعمیر: ترمز کاسهای دارای ساختاری ساده و یکپارچه است؛ به‌گونه‌ای که قطعات به سادگی کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و به همین دلیل تعمیر و نگهداری آن هزینه زیادی را دربرنخواهد داشت.
معایب:
- داغ شدن سریع: بهدلیل ایجاد اصطکاک زیاد در هنگام ترمزگیری در سرعت‌های بالا، ترمزهای کاسهای به‌سرعت داغ می‌شوند و نمی‌توانند به‌خوبی گرما را دفع کنند؛ در نتیجه کارایی آنها کاهش می‌یابد و حتی ممکن است منجر به قفل کردن ترمز گردد.
- طول عمر پایین‌تر: گرمای بیش از حد نه‌تنها عمر لنت‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به سایر قطعات سیستم نیز آسیب می‌رساند.
- کاهش عملکرد در شرایط مرطوب: طراحی بسته ترمز کاسهای سبب می‌گردد که در مواقع بارندگی، آب درون سیستم جمع شود و این مسئله میتواند در عملکرد ترمز تاثیر منفی بگذارد.
بهدلیل همین تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای است که بسیاری از خودروسازان تصمیم گرفته‌اند که تنها از ترمزهای کاسهای در چرخ‌های عقب استفاده کنند و برای چرخ‌های جلو، که نیاز به ترمزگیری قوی‌تری دارند، از ترمز دیسکی بهره بگیرند. در خودروهای پیشرفته و جدید، حتی این سیستم به‌طور کامل حذف شده و از ترمزهای دیسکی در هر چهار چرخ استفاده می‌شود.
چگونگی عملکرد و ساختار ترمزهای دیسکی
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای از لحاظ طراحی ظاهری قابل توجه بوده؛ اما عملکرد کلی آنها همچنان به نیروی اصطکاک وابسته است. در ترمزهای دیسکی به‌جای کاسه، یک دیسک فلزی که به چرخ خودرو متصل می‌شود و نقش اصلی در کاهش سرعت دارد. هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، نیروی هیدرولیک از طریق سیستم به کالیپر ترمز وارد می‌شود.
در این کالیپرها، یک جفت لنت ترمز وجود دارد که در دو طرف دیسک یا روتور چرخ قرار گرفته است. زمانی که فشار هیدرولیک توسط سیلندر و پیستون‌ها به لنت‌ها منتقل می‌گردد، این لنت‌ها به دیواره دیسک فشار می‌آورند و اصطکاکی ایجاد می‌شود که سرعت چرخش دیسک را کاهش می‌دهد.
این فرآیند سبب می‌گردد خودرو به‌تدریج سرعت خود را کاهش داده و در نهایت متوقف شود. اصلی‌ترین تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای، نحوه پخش گرما و خنک شدن ترمز است. ترمزهای دیسکی بهدلیل طراحی باز و قرار داشتن در معرض هوا، گرما را بهتر دفع می‌کنند و در شرایط شدید و ترمزهای پی‌درپی، کمتر داغ خواهند شد.
مزایا و معایب ترمز دیسکی
همانند ترمز کاسهای، ترمز دیسکی نیز از مزایا و معایبی برخوردار است که در زیر بیان شدهاند.
مزایا:
- خنک‌کنندگی بهتر: بهدلیل ساختار بازتر ترمزهای دیسکی، گرمای تولید شده در حین ترمزگیری به‌سرعت از بین می‌رود. این ویژگی به جلوگیری از گرم شدن بیش از حد سیستم ترمز کمک می‌کند و در نتیجه عملکرد ترمز در مدت زمان طولانی بهتر خواهد شد.
- ارتقای ایمنی خودرو: ترمزهای دیسکی بهدلیل بازدهی بالاتر و عملکرد سریعتر، ایمنی بیشتری را در شرایط مختلف رانندگی، به‌ویژه در سرعت‌های بالا فراهم می‌کنند.
- عملکرد بهتر در سرعت‌های بالا: بهدلیل طراحی و ساختار قوی‌تر، ترمزهای دیسکی عملکرد بهتری در هنگام رانندگی با سرعت‌های بالا دارند و توقف خودرو در این شرایط آسان‌تر است.
- تعویض راحت‌تر لنت‌ها: لنتهای ترمز دیسکی به سادگی قابل تعویض هستند؛ زیرا معمولاً نیازی به باز کردن چرخ خودرو نیست.
- چکاپ راحت‌تر لنت‌ها: بررسی و ارزیابی وضعیت لنتهای ترمز دیسکی نیز بهدلیل طراحی باز و دید بهتر آنها، آسان‌تر است.
معایب:
- هزینه نگهداری بالاتر: بهدلیل پیچیدگی بیشتر و استفاده از مواد باکیفیت‌تر در ساختار ترمزهای دیسکی، هزینه‌های تعمیر و نگهداری آنها نسبت به ترمزهای کاسهای بیشتر هستند.
- اتمام زودتر لنت‌ها: ترمزهای دیسکی معمولاً بهدلیل فشار بیشتر روی لنت‌ها، سبب می‌گردند که این لنت‌ها سریعتر فرسوده شوند و نیاز به تعویض مکرر داشته باشند.
- وزن و حجم بیشتر: بهدلیل طراحی خاص ترمزهای دیسکی، این سیستم‌ها از نظر وزنی و ابعادی سنگین‌تر و حجیم‌تر از ترمزهای کاسهای هستند که ممکن است در خودروهای کوچکتر چالش‌هایی را ایجاد نمایند.
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای بیشتر به ویژگی‌های فیزیکی و نحوه تعامل با جریان هوا مرتبط است. در سیستم ترمز دیسکی از روتور و کالیپر استفاده می‌شود. این قطعات بهدلیل تماس مستقیم با جریان هوا به‌راحتی خنک شده که سبب می‌گردد در ترمزگیری‌های مداوم و طولانی، عملکرد بهتری داشته باشند. در این سیستم، لنت‌ها به دو طرف دیسک فشرده می‌شوند و در نتیجه نیروی اصطکاک لازم برای توقف خودرو فراهم می‌گردد.
در مقابل، ترمزهای کاسهای دارای طراحی بسته‌تری هستند که در اجزای داخل کاسه چرخ قرار میگیرند. این نوع ترمزها بهدلیل بسته بودن سیستم و عدم جریان مستقیم هوا، بیشتر در معرض افزایش دما قرار دارند و در ترمزگیری‌های مداوم در سرعت‌های بالا زودتر داغ می‌شوند. این ویژگی سبب کاهش کارایی ترمز در چنین شرایطی می‌گردد.
از نظر طول عمر لنت‌ها، ترمزهای کاسهای معمولاً از لنتهای بادوام‌تری برخوردار هستند و دیرتر به تعویض نیاز خواهند داشت. در مقابل، لنتهای ترمز دیسکی بهدلیل فشار بیشتری که تحمل می‌کنند، سریعتر فرسوده می‌شوند و باید زودتر تعویض گردند. از طرف دیگر، هزینه نگهداری ترمزهای کاسهای معمولاً کمتر است؛ زیرا قطعات و لنتهای آنها ارزان‌تر هستند.
به‌طور کلی هر دو نوع ترمز بسته به نیاز خودرو و کاربری مورد نظر، مزایا و معایب خاص خود را دارند. تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای نه‌تنها در عملکرد و ساختار فنی آنها، بلکه در نوع نگهداری و هزینه‌های آن نیز مشهود است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قیمت لنت ترمز و خرید آن می‌توانید به فروشگاه لنتام مراجعه نمایید.
سخن پایانی
با بررسی تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای می‌توان به وضوح دریافت که در خودروهای امروزی که سرعت و عملکرد بالاتری نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر دارند، استفاده از ترمزهای دیسکی به مراتب مناسب‌تر است. این نوع ترمزها بهدلیل دقت و واکنش سریعتر، از توانایی بهتری در کنترل خودرو برخوردار هستند. علاوه‌بر این سیستم خنک‌کنندگی موثر آنها موجب می‌گردد که در عملکرد مداوم، به سادگی دچار افزایش دما یا قفل‌شدگی نشوند. در مقابل، ترمزهای کاسهای به سبب قیمت کمتر و طول عمر بیشتر، همچنان در بسیاری از خودروهای اقتصادی و ارزان‌قیمت برای محورهای عقب به‌کار می‌روند و عملکرد قابل قبولی را ارائه میدهند.
سوالات متداول
ترمز دیسکی و کاسهای، کدام یک عملکرد بهتری دارد؟
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای به عملکرد آنها بستگی دارد. ترمزهای دیسکی بهدلیل طراحی خاص خود، قدرت ترمزگیری بهتری نسبت به ترمزهای کاسهای ارائه میدهند. با وجود ابعاد کوچکتر پدهای ترمز دیسکی نسبت به کفشکهای ترمز کاسهای، سیستم دیسکی میتواند نیروی اصطکاک بیشتری را تولید کند؛ این بهمعنای توقف سریعتر و مؤثرتر خودرو است.
تفاوت ساختاری ترمز دیسکی و کاسهای چیست؟
تفاوت ترمز دیسکی و کاسه ای در نحوه ایجاد اصطکاک و توقف خودرو معلوم می‌شود. در سیستم ترمز کاسهای، اصطکاک میان کفشک‌ها و کاسه چرخ سبب کاهش سرعت و توقف خودرو می‌گردد. در مقابل، در ترمزهای دیسکی، نیروی فشار به لنت‌ها از طرف بیرون و پشت وارد می‌شود. این فشار باعث تماس لنت‌ها با دیسک چرخ شده و به کاهش سرعت و توقف خودرو کمک می‌کند.
چه زمانی باید از ترمز کاسهای استفاده کرد؟
ترمزهای کاسهای بهدلیل طراحی سادهتر و دوام بالاتر برای خودروهای سبک و اقتصادی مناسب هستند. این نوع ترمزها معمولاً در خودروهایی مانند خودروهای شهری یا کامیونهای کوچک که نیازی به ترمزگیری شدید یا مداوم ندارند، مورد استفاده قرار میگیرند.
هزینه تعویض ترمز دیسکی و کاسهای چه تفاوتی دارد؟
تعویض و نگهداری ترمزهای دیسکی نسبت به ترمزهای کاسهای هزینه بیشتری را دربردارد. این تفاوت بهدلیل پیچیدگی ساختار ترمز دیسکی، کیفیت بالاتر مواد استفاده شده در لنتهای دیسکی و فرآیندهای تعمیرات و نگهداری است.
