سیستم ترمز خودروی شما حتی در موقعیت‌های عادی روزمره مانند ترافیک نیز گرما تولید می‌کند. در حالت عادی دیسک ترمز این قابلیت را دارد که این گرما را به‌طور ایمن دفع کند؛ اما برخی از شرایط خاص مانند اعمال فشار زیاد به سیستم ترمز باعث گرم شدن بیش از حد دیسک‌ها می‌شوند. در حالت عادی دمای دیسک ترمز حدوداً ۲۵۰ تا ۳۰۰ درجه فارنهایت است؛ اما در صورت گرم شدن بیش از حد سیستم ترمز، این دما به ۶۰۰ تا ۷۰۰ درجه نیز خواهد رسید. این گرمای شدید قدرت توقف خودرو را کاهش داده و راننده و سرنشینان را در یک موقعیت خطرناک قرار می‌دهد. در نتیجه برای جلوگیری از این اتفاق، لازم است دلیل داغ شدن دیسک ترمز را بدانید و علائم آن را بشناسید.
دیسک ترمز و نقش آن در عملکرد خودرو
قبل از اینکه به بررسی دلیل داغ شدن دیسک ترمز بپردازیم، لازم است توضیحاتی درباره این قطعه بدهیم. دیسک ترمز که گاهی به آن دیسک چرخ نیز می‌گویند، از جنس فلز ساخته شده و محل قرارگیری آن بین چرخ‌ها و لنت ترمز است. این قطعه باید از مقاومت بالایی برخوردار باشد؛ به همین دلیل اکثراً از متریالی مانند آهن، فولاد و چدن ساخته میشود.
این قطعه دایره‌ای شکل، توان بالایی برای تحمل حرارت و فشار دارد. از آنجایی که دیسک ترمز یک بخش مهم در سیستم توقف خودرو است، می‌بایست بر اساس استاندارد‌ها ساخته شده باشد. با یک ارزیابی ساده متوجه خواهید شد که عملکرد این قطعه پیچیدگی خاصی ندارد. زمانی که پدال ترمز فشرده میشود، دیسک و لنت ترمز با یکدیگر برخورد کرده و فشار روغن ترمز تغییر پیدا می‌کند.
این برخورد با ایجاد اصطکاک و در نهایت کاهش سرعت چرخش دیسک، همراه خواهد بود. سپس، سرعت چرخ‌ها نیز کاهش یافته و اتومبیل متوقف خواهد شد. به طور کلی می‌توان گفت که دیسک و لنت همواره ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. دلیل داغ شدن دیسک ترمز نیز به وجود مشکلاتی در سیستم ترمز مربوط میشود.
فرقی نمی‌کند مدل ماشین شما چیست، در هر صورت وجود این قطعه در خودرو ضرورت دارد؛ اما باتوجه به اینکه سیستم ترمز خودروها کمی با هم تفاوت داشته و شرایط جوی تمام مناطق یکسان نیست، دیسک ترمز در انواع مختلفی تولید میشود.
برای مثال دیسک ترمز مخصوص خودرو‌های مسابقه‌ای معمولاً از مقاومت بالاتری نسبت به دیسک خودرو‌های معمولی برخوردار است. در حال حاضر این قطعه شامل نمونه‌هایی مانند دیسک خنک‌شونده، شیاردار، مختلط، موج‌دار، سوراخ‌دار، دیسک معمولی و یکپارچه است.
علائم و نشانه‌های افزایش دمای دیسک ترمز
بروز هرگونه مشکل در سیستم ترمز خودرو، میتواند یک وضعیت خطرناک را به‌دنبال داشته باشد. بنابراین، باید گوش به زنگ باشید و با مشاهده یک نشانه کوچک نیز دلیل داغ شدن دیسک ترمز را جویا شوید. چه علائمی به شما هشدار می‌دهند که دمای دیسک ترمز بالا رفته است؟
ممکن است احساس کنید پدال ترمز شل شده است؛ یعنی با یک فشار ساده، پدال به شدت پایین می‌رود. در این حالت به اصطلاح می‌توان گفت که پدال حالت اسفنجی پیدا کرده است.
- از دیسک ترمز دود بلند شده و بوی سوختگی از آن استشمام میشود.
- افزایش شدید دما در برخی از شرایط باعث تغییر رنگ دیسک خواهد شد.
- قدرت سیستم ترمز کم شده و خودرو به‌موقع متوقف نخواهد شد.
- لنت‌های خودرو سریع‌تر از حد معمول تمام می‌شوند.
- هنگام ترمز گرفتن، فرمان خودرو لرزش داشته و حتی ممکن است صدای جیغ مانندی را بشنوید.
عوامل موثر بر داغ شدن دیسک ترمز خودرو
اطلاع از دلیل داغ شدن دیسک ترمز و عوامل موثر بر آن، تاثیر بسیاری بر حفظ عملکرد صحیح این قطعه دارد. شما بهعنوان یک راننده باید با عوامل آسیب‌زننده به بخش‌های مختلف خودرو آشنا باشید و از آن‌ها دوری کنید. از مهم‌ترین عواملی که باعث افزایش غیرطبیعی دمای دیسک ترمز خودرو می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1.عادت‌های بد رانندگی
سرعت غیرمجاز و عدم رعایت فاصله کافی با خودروی جلویی، از عادت‌های غلط رانندگی هستند که شما را ملزم به توقف ناگهانی می‌کنند. این ترمزهای ناگهانی و شدید، زمینه‌ساز ساییدگی و داغی بیش از حد دیسک ترمز خواهند شد. به‌علاوه، بکسل کردن و حمل وسایل سنگین با خودرویی که ظرفیت کافی ندارد نیز از دیگر عوامل مهم افزایش دمای این قطعه محسوب می‌شوند.
2.فرسودگی یا کیفیت پایین لنت ترمز
در صورت عدم تعویض به‌موقع لنت ترمز، فرسودگی بیش از حد آن باعث میشود فرآیند ایجاد اصطکاک بین لنت و دیسک به‌خوبی انجام نشده و دیسک گرمای زیادی را تحمل کند. البته همین موضوع در مورد استفاده از لنت‌های بیکیفیت نیز صدق می‌کند. لنت مستقیماً با دیسک تماس داشته و می‌بایست از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد. پس این احتمال وجود دارد که مشکلات لنت، دلیل داغ شدن دیسک ترمز باشند. برای خرید لنت ترمز از بین برترین نمونه‌های موجود در بازار، می‌توانید به مجموعه لنتام مراجعه کنید.
3.نصب اشتباه قطعات سیستم ترمز
دیسک و لنت دو عضو مهم سیستم ترمز هستند که نصب درست آن‌ها بر عملکرد این سیستم تاثیر مستقیمی دارد. اگر این دو قطعه در جای درستی نصب نشوند، سیستم ترمز کارکرد مناسبی نداشته و این موضوع خطرات زیادی را به‌دنبال خواهد داشت. یکی از این خطرات، داغ شدن بیش از حد دیسک ترمز است. شما باید به‌صورت مداوم سیستم ترمز خودروی خود را ارزیابی کرده و از وضعیت درست قطعات آن اطمینان حاصل کنید.
4.ناهموار بودن سطح دیسک
زمانی که با سرعت بالایی در حال حرکت هستید، در موقعیت‌های مختلفی مانند مواجه شدن با راهبند یا نزدیکی به یک اتومبیل دیگر، ناچار به ترمزگیری در دفعات زیادی خواهید شد. با ترمز گرفتن‌های مداوم، دیسک ترمز کم‌کم داغ میشود. در همین شرایط اگر آب موجود در جاده یا اجسام سرد با آن تماس پیدا کنند، دیسک تغییر شکل داده و به اصطلاح تاب برمی‌دارد.
پس از تاب برداشتن دیسک، عملکرد کلی سیستم ترمز با مشکل مواجه شده و این احتمال وجود دارد که سطح دیسک ناهموار شود. در این حالت دیگر دیسک‌ها توانایی ایجاد اصطکاک لازم با لنت را نداشته و به سرعت داغ می‌شوند.
5.کم شدن ضخامت دیسک
مطمئناً می‌دانید که دیسک ترمز قطعه‌ای است که عمر مشخصی داشته و طول عمر آن پس از یک دوره استفاده به اتمام می‌رسد. طول عمر این قطعه به عواملی مانند نوع خودرو، کیفیت دیسک و نحوه رانندگی بستگی دارد.
اما در هر صورت پس از اتمام این دوره، با مشکلاتی مانند کاهش ضخامت روبه‌رو خواهد شد. ضخامت غیرطبیعی دیسک، روند کار سیستم ترمز را مختل کرده و مشکلاتی مانند افزایش دمای دیسک را به وجود می‌آورد.
6.مشکلات مربوط به کالیپر
کالیپر یکی دیگر از بخش‌های مهم سیستم ترمز خودرو است که در ایجاد اصطکاک بین لنت و دیسک نقش مهمی دارد. اگر پیستون این قطعه قفل شود، لنت و دیسک ترمز باهم درگیر نشده یا درگیری غیرطبیعی بین آن‌ها به وجود می‌آید. در نتیجه قابلیت ترمزگیری در آن چرخ مختل میشود.
درگیری مداوم لنت و دیسک نیز باعث میشود خودرو به یک سمت منحرف شده و دیسک به شدت داغ شود. در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که دود از سیستم ترمز قابل مشاهده باشد. این وضعیت بسیار خطرناک بوده و راننده باید سریعاً خودرو را متوقف کند.
7.فرسوده شدن سایر قطعات خودرو
خودرو از قطعات زیادی تشکیل شده که فعالیت تمامی آن‌ها به یکدیگر وابسته است. زمانی که اجزای خودرو سالم و نو هستند، عملکرد کلی آن به بهترین شکل ممکن انجام می‌گیرد. در مقابل، فرسودگی یک عضو کوچک میتواند باعث بروز اختلال در روند کار ماشین شود. برای مثال در صورت فرسوده شدن یکی از اجزای سیستم ترمز، بین دیسک و لنت اصطکاک منفی ایجاد میشود. وارد شدن ضربه به دیسک یکی از عواقب این مشکل است که بهعنوان دلیل داغ شدن دیسک ترمز نیز شناخته میشود.
8.شرایط آب و هوایی
گرمای بیش از حد هوا در برخی از مناطق، باعث داغی بیش از حد سیستم ترمز میشود. متاسفانه راه خاصی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد؛ اما در آیت شرایط می‌بایست از مقاوم‌ترین نوع دیسک در خودروی خود استفاده کنید.
راهکارهایی برای پیشگیری از داغ شدن دیسک ترمز
حال که دلیل داغ شدن دیسک ترمز را می‌دانید، باید برای جلوگیری از این مشکل اقداماتی را انجام دهید. مهم‌ترین راهکار‌های جلوگیری از داغی دیسک عبارتند از:
- به اصول رانندگی درست توجه داشته باشید. سعی کنید همواره فاصله ایمن را با خودروی جلویی حفظ کرده و با سرعت مجاز برانید. در این شرایط مجبور به ترمز گرفتن ناگهانی نخواهید شد.
- سیستم ترمز خودرو را به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید. این کار باید توسط یک تعمیرکار حرفه‌ای انجام گیرد تا در صورت وجود مشکل، سریعاً آن را تشخیص دهد.
- تمامی قطعات سیستم را از برندهای باکیفیت انتخاب کنید. همچنین برای خرید این قطعات به شرایط آب‌وهوایی منطقه خود نیز توجه داشته باشید. برای افزایش ایمنی خود و سرنشینان خودرو، نباید پایین بودن قیمت لنت ترمز و سایر قطعات را ملاک خرید قرار دهید؛ بلکه بایستی امنیت را بهعنوان اولویت و یک اصل مهم در نظر بگیرید.
- از گریس ترمز برای لنت‌ها استفاده کرده و در صورت خرابی دیسک، آن را با دیسک‌تراش تعمیر کنید.
آیا داغ شدن دیسک ترمز طبیعی است؟
به‌طور کلی روند کاری سیستم ترمز خودرو به گونه‌ای است که با ایجاد اصطکاک لازم، به خودی خود با گرما و حرارت روبه‌رو خواهد شد. بنابراین، کاملاً طبیعی است که پس از فرآیند توقف خودرو، اجزایی مانند دیسک، لنت و کالیپر تا حدی گرم باشند؛ اما در صورتی که گرمای ایجاد شده حداکثر تا دمای ۴۰۰ درجه فارنهایت باشد، همه چیز طبیعی بوده و جای نگرانی وجود ندارد.
اما اگر دمای ایجاد شده از حد مذکور فراتر رفته و نشانه‌های داغی غیرطبیعی دیسک ظاهر شوند، سریعاً باید به‌دنبال دلیل داغ شدن دیسک ترمز باشید. با این کار می‌توانید از خطرات بعدی جلوگیری کرده و مانع از آسیب به سایر قطعات خودرو شوید.
بهترین اقدام پس از داغ شدن دیسک ترمز چیست؟
اگر با نشانه‌های داغ شدن دیسک ترمز مواجه شده‌اید، بهترین کار کاهش سرعت خودرو و توقف در یک جای امن است. سپس، وضعیت سیستم ترمز را ارزیابی کنید. ممکن است پس از چند دقیقه دیسک‌ها خنک شوند. در این صورت می‌توانید حرکت کرده و خود را به یک مرکز تعمیراتی برسانید.
اگر در حین حرکت، باز هم با گرمای بیش از حد دیسک ترمز مواجه شده‌اید، حتماً با یک مرکز خدمات تعمیراتی سیار تماس گرفته و دلیل داغ شدن دیسک ترمز را پیدا کنید.
آیا امکان آتش گرفتن ترمز خودرو به دلیل داغ شدن دیسک ترمز وجود دارد؟
درست است که احتمال آتش گرفتن خودرو به‌دلیل داغی دیسک بسیار پایین است؛ اما نمی‌توان به‌صورت قطعی گفت که درصد این احتمال صفر است. رعایت اصول ایمنی همیشه عاقلانه‌ترین کار محسوب میشود. ممکن است دلیل داغ شدن دیسک ترمز یک مشکل جدی باشد.
در صورتی که دمای سیستم ترمز بیش از حد بالا برود و راننده هیچ توجهی به آن نکند، ممکن است در اثر نفوذ این حرارت به سایر بخش‌های خودرو، مشکل آتش‌سوزی به وجود آمده و خطر جدی سرنشینان را تهدید کند. حتی در صورتی که آتش‌سوزی نیز رخ ندهد، عدم کارکرد درست سیستم ترمز به تنهایی خطر بزرگی به شمار می‌رود.
سخن پایانی
برای اینکه یک رانندگی ایمن را تجربه کنید، در صورت مشاهده یک نشانه کوچک، در اسرع وقت به یک مرکز تخصصی مراجعه کرده و برای رفع دلیل داغ شدن دیسک ترمز، اقدام کنید. برای اینکه خطر افزایش دمای دیسک را به حداقل برسانید، بهتر است که تمامی قطعات سیستم ترمز مانند لنت ترمز را از یک مجموعه معتبر تهیه کنید. مجموعه لنتام با ضمانت بی‌قید و شرط، مهر تاییدی بر کیفیت بالای محصولات خود می‌زند.
سوالات متداول
آیا انتخاب درست لنت ترمز برای جلوگیری از داغی دیسک اهمیت دارد؟
بله؛ در حقیقت لنت بیکیفیت میتواند شرایط ساییدگی زودهنگام دیسک را فراهم کرده و بهعنوان دلیل داغ شدن دیسک ترمز محسوب شود.
آیا شرایط جادهها نیز بر مشکل داغی دیسک ترمز اثرگذار است؟
بله؛ در صورتی که در جادههای غیرهموار مانند محیطهای کوهستانی یا جادههای پیچ در پیچ رانندگی کنید، شدت ترمزگیری افزایش پیدا کرده و در نتیجه سیستم ترمز بیشتر دچار گرما و فرسودگی میشود.
آیا خودمان می‌توانیم دیسک ترمز را تعویض کنیم؟
باتوجه به اینکه نصب نادرست یکی از دلایل داغی دیسک است، باید تعویض آن را به یک فرد متخصص بسپارید.
